سنگ اسپینل یا لعل چیست | خواص سنگ لعل | شناسایی اسپینل یا لعل | منابع سنگ لعل | انواع سنگ اسپینل یا لعل
تاریخچه سنگ اسپینل یا لعل چیست
لعل،نارسنگ یا حجر سیلان نام هایی است که در گذشته بر این سنگ اطلاق می شده است
،که البته حجر سیلان نام عربی آن است که کم سن ترین نام ها در این گروه است.
لعل بدخشان از گذشته در ایران شناخته شده بوده است زیرا در کتب ابوریحان نام آن
ذکر شده است و در تشریح آن گفته شده که سنگی شبیه یاقوت با این تفاوت که کمی نرم تر است.
در وصف پیدایش آن گفته شده است که در پی زلزله ای عظیم کوهی در آن ولایت شکاف
برداشته و این گوهر نمایان شده است .البته در سال های گذشته مهر هایی از سنگ لعل
مربوط به ماد ها و بابلی ها کشف شده است که این موضوع نشان دهنده وجود منابع دیگری
بغیر از بدخشان است که در گذشته از آن برداشت می شده است.همچنین معدن کاری
و استخراج این سنگ از گذشته در هند ،میانمار و شرق هیمالیا رونق داشته است.
این سنگ در گذشته و زمان رونق داشتن تجارت در راه ابریشم گاهی بعنوان وجه
المعامله قرار می گرفته است و این موضوع تا پایان تجارت در این راه ادامه داشته است
تا زمانی که معادن طلا در عربستان کشف شدند و تاجران تمایل به معامله از راه کشتی
تا مسیر حجاز پیدا کردند و پودر طلا بطور کلی همه ی معاملات را به خود اختصاص داد و
باعث متروکه شدن بسیاری از معادن این سنگ در آسیای شرقی شد و این معادن
تا زمان استعمار اروپایی ها بازگشایی نشدند.
درباره اسپینل یا لعل بیشتر بدانید
اسپینل یا اکسید آلومینیوم منیزیوم سنگی است که از دگرسانی الیوین در گوشته و تحت فشار تشکیل می شود
که بیشتر هنگام برخورد صفحات قاره ای و بالا آمدن توده های نفوذی تشکیل و به سطح فرستاده می شود.
در واقع وجود این سنگ در یک منطقه نشانگر برخورد دو صفحه و بازیک بودن یکی از صفحات می باشد.
همچنین توده های نفوذی آورنده اسپینل باعث تشکیل یاقوت و گارنت می شوند به همین خاطر
در اغلب مناطق این سه سنگ با هم پیدا می شوند.در واقع تغییر ناگهانی فاز فشاری است که
این سنگ را تشکیل می دهد.به همین دلیل در مناطقی مثل هند ،میانمار،ماداگاسکار،آمریکای
شمالی و جنوبی ، افغانستان ،پاکستان ،ایران ،ترکیه،اروپای شرقی و مرکزی و افریقا این سنگ
یافت می شود .البته ایران دارای یکی بزرگ ترین از پهنه های گارنت خیز جهان می باشد اما
در این پهنه ی پهناور به دلیل کمبود علمی و کپی برداری علمی و نبود مشاهدات میدانی کامل
فقط قسمت کوچکی از این پهنه در اطراف کرمان و مشهد کشف شده و استخراج می شود .
سنگ لعل گاهی اشتباها گارنت نامیده می شود اما گارنت سنگی بسیار نرم تر از اسپینل است.
شناسایی اسپینل یا لعل
اسپینل را اغلب به جای سایر سنگ های جواهر مانند یاقوت سرخ یا کبود اشتباه می گیرند.
با این حال اسپینل به دلیل شکل بلورهایش و تک انکساری بودنش خاص است.
همچنین میزان سفتی آن روی مقیاس Mohs کمتر از یاقوت سرخ یا کبود است.
منابع سنگ لعل
اسپینل را می توان در کنار یاقوت ها دید و ذخایر بزرگی از آن در کلمبیا،
میانمار، سریلانکا و تایلند یافت شده است.
مکان های دیگری نیز مانند افغانستان، استراالیا، برزیل، ماداگاسکار
، نپال، نینجریه، تاجیکستان، تانزانیا و آمریکا نیز به این سنگ رسیده اند.
رنگ سنگ اسپینل
کمیاب ترین و محبوب ترین سنگ های اسپینل قرمز یاقوتی شک، آبی کبالتی
، صورتی شفاف و نارنجی شفاف هستند.
رنگ های کمرنگ تر مانند ارغوانی قیمت مناسب تری دارند.
سایر رنگ های محبوب سیاه، بنفش- آبی، آبی مایل به سبز، خاکستری،
ارغوانی روشن، زرد، قهوه ای و صورتی هستند.
سنگ اسپینل یا لعل چیست | خواص سنگ لعل | شناسایی اسپینل یا لعل | منابع سنگ لعل | انواع سنگ اسپینل یا لعل
انواع سنگ اسپینل یا لعل
اسپینل در انواع رنگهای قرمز تا سبز سیر تا سیاه و مات حتی آبی وجود دارد که البته
در گذشته لعل اساسا به نوع قرمز اسپینل معروف بود. نوع زرد آن روبیسل (Rubicelle)،
نوع قرمز خالص آن بالاس روبی (Balas Ruby)، نارنجی روشن تا قرمز نارنجی
(Flame Spinel)، انواع قهوه ای رنگ (Piconite)، سبز تیره تا سیاه که حظور آهن
در آنها مشهود است (Hercynite Spinel)، سبز تیره تا مایل به سیاه که از نمونه
Hercynite مقداری روشن تر است (Pleonaste Spinel)، گفته میشود.
نوع آبی یا آبی ارغوانی رنگ آن که به گانواسپینل (Gahno – Spinel) معروف است
در سال 1937 یافت شده و دارای مقدار زیادی فلز روی است. از پدیده های کمیاب
در این سنگ میتوان کالر چنجینگ، پدیده چتویانسی و تراپیچ، آستریزم یا استار
(به صورت چهار و شش بازو) را نام برد.
اسپینل درواقع نام گروهی از اکسید فلزی مواد معدنی که سبب میشود همان ساختار بلوربندی
را داشته باشند. این کانی مجموعه ای از ترکیبات معدنی مختلف را با فرمول ترکیب کلی
XY2O4 میتواند شامل شود، که به جای X در فرمول عناصری چون, Fe+2, Zn,
Mn+2, Ni, Co, Cu Mg میتوانند قرار بگیرند و به جای Y عناصری چون, Fe+3, Cr, V+3, Ti+4,
Ge, or Sb Al میتوانند جایگزین شوند و یک کانی جدید را بوجود آورند.
جدول انواع کانی های اسپینل
| جدول کانی های گروه اسپینل | |
|---|---|
| نوع کانی | ترکیب شیمیایی |
| Spinel | MgAl2O4 |
| Gahnite (گانیت) | ZnAl2O4 |
| Magnetite (مگنتیت) | Fe3O4 |
| Franklinite (فرانکلینیت) | (Zn,Fe,Mn)(Fe,Mn)2O4 |
| Chromite (کرومیت) | FeCr2O4 |
| Columbite-Tantalite (کلومبیت-تانتالیت) | (Fe,Mn)Nb2O6–(Fe,Mn)Ta2O6 |
تفاوت سنگ لعل و یاقوت
جواب این سوال این است که این گوهر در بررسی های گوناگون در مقابل یاقوت سرخ (ruby )
و یاقوت کبود (sapphire) ارزش کمی ندارد و با آن ها برابر است.
با این تفاوت که یاقوت سرخ به مقدار کمی سخت تر از این گوهر بوده
(سختی یاقوت به میزان ۹ در برابر سختی ۸ لعل)
و این گوهر نیز در مقایسه با یاقوت سرخ دارای خال های کمتری بوده
و حرارت و درخشش بیشتری نیز دارد.
این گوهر به به ندرت حرارت دهی یا بهبودبخشی میشود؛ به این صورت که
کمتر روش بهبودبخشی شناخته شده و موثری برای بهبود رنگ یا شفافیت
آن وجود دارد. امروزه میتوان گفت تقریبا هر یاقوت سرخ مقرون به صرفه ای
به شکل های مختلفی بهبود بخشی شده‌است.
البته این نکته نیز حائز اهمیت است که از آنجایی که این نگین تک انکساری
می‌باشد و یاقوت سرخ انکسار مضاعف دارد، رنگ اولیه در لعل سرخ، خالص تر،
بهتر و شدیدتر از رنگ های قرمز موجود در اغلب گونه های یاقوت سرخ بنظر می‌رسد.
سنگ اسپینل یا لعل چیست | خواص سنگ لعل | شناسایی اسپینل یا لعل | منابع سنگ لعل | انواع سنگ اسپینل یا لعل
خواص سنگ لعل
مهم‌ترین خاصیت سنگ لعل این است میتواند به بدن در دوره نقاهت کمک نماید
و موجب این شود که بر بیماری یا خستگی غلبه کند. همچنین در کتب
ایران باستان آمده است که گردنبند لعل موجب محافظت از دردهای
سینه و دل میشود. در تنسوخ نامه نیز روشی خاص برای
استفاده از این گوهر پیشنهاد شده که باعث دفع زردی چهره میشود.
افزایش دهنده اعتماد به نفس
برطرف کننده ی سردرد
درمان ناتوانی جنسی
برای بیماری های قلبی مفید است و در تصفیه
خون و فشار خون نقش موثری دارد
مانع از انعقاد خون در عروق میشود
از ابتلا به بیماری های ویروسی و واگیردار و خطرناک جلوگیری به عمل می‌آورد
درمان و بهبود اختلالات قاعدگی و درمان سرطان از خواص سنگ لعل می‌باشد
نشاط آور و نیروبخش است و شجاعت را زیاد می‌کند
ویژگی های گوهر شناسی سنگ لعل
فرمول شیمیایی: MgAl2O4 مگنزیم آلمینیوم اکسید
شکل بلور: مکعبی، هشت وجهی، دوتایی، دوازده وجهی لوزی شکل
رنگ: قرمز، نارنجی، زرد، قهوه ای، آبی، بنفش، سبز، سیاه
سختی: بر روی مقیاس Mohs 8
شاخص انکسار: 1.712 تا 1.762
چگالی: 3.54 تا 3.63
شکاف پذیری: نامعلوم
شفافیت: شفاف تا مات
انکسار دوسویه یا بازگشت نور دوگانه: ندارد
شفافیت: شیشه ای
درخشندگی: لعل قرمز، قوی: قرمز، لعل آبی، ضعیف: متمایل به قرمز، سبز
سنگ اسپینل یا لعل چیست | خواص سنگ لعل | شناسایی اسپینل یا لعل | منابع سنگ لعل | انواع سنگ اسپینل یا لعل
جهت مشاهده سایر مقالات مرتبط می توانید به بخش وبلاگ جواهر سایت مراجعه نمایید.
